Spor Hukuku Değil Elektronik Spor Hukuku konulu yazımızda Fransa’da e spor ile yapılan yasal düzenlemenin getirdiği kurallar ve gelişmeler hakkında genel bir bilgilendirme yapmaya gayret edeceğiz.
Fransız, parlamenterler Rudy Sales ve Jérôme Durain tarafından hazırlanarak 2016’nın ortalarında yayınlanan elektronik spor raporunu[1] ardından, Fransız Hükümeti Mayıs 2016’da, elektronik sporların bu yıl içinde yasal olarak düzenleneceğini ve bu konuda çalışmaların başlatıldığını duyurmuştu[2].
Bu duyuru ve gelişmeler, yapılacak düzenlemenin boyutu ve kapsayacağı konular o tarihte, kamu oyu tarafından henüz tam veya net olarak bilinmediğinden ve Avrupa ekolünde elektronik sporun yasal olarak ilk defa bu derinlikte bir düzenlemeye konu edilecek olmasından ötürü çeşitli tartışmaları da beraberinde getirdi.
Şimdilik bu tartışmaları bir yana bırakacak olursak Fransız Meclisi 28 Eylül 2016’da Numeric Law[3] (Loi pour une République Numérique) olarak ifade edilen yasanın son halini kabul ederek elektronik sporu yasal olarak düzenleyen ve elektronik spor hukuku hazırlayan ilk ülke sıfatını elde etmiş oldu.
Böylece, Fransa, elektronik spor regülasyonunda kendisinden sonra gelecek pek çok ülkenin rol modeli konumuna taşındı. Peki acaba bu düzenleme neleri kapsıyor ve nasıl tepkiler aldı?
Yapılan düzenleme ile ilk olarak kimlerin profesyonel oyuncuları olduğunu düzenlerken, bu oyuncular ilk defa yasal bir çerçeveye kavuşturuldu. Böylece resmi olarak yetkilendirilmiş bir birlik veya şirketle kazança amaçlı şekilde sözleşme yaparak rekbateçi oyunları bu şekilde oynamakta olan kişilerin e sporcu olacağı ana hatları ile kabul edilmiş oldu. Sözleşme süresi de en fazla 5 yıl şeklinde sınırlandırıldı. Minimum sözleşme süresi ise sezon süreleri dikkate alınarak 12 ay olarak düzenlendi. E spor sezonlarının takvimlerini belirleme yetkisi Bakanlık’a verildi. Burada bir birim veya kurulacağı söylenen federasyon tarafındans sezon takvimleri oluşturulması bekleniyor.
Yine profesyonel esporcular ile yapılacak sözleşmelerin tabi olduğu koşulların da yasa ile düzenlendiğini görüyoruz. Buna göre, profesyonel bir e spor sözleşmesinin geçerliliği bunun resmi standartlara uygunluğuna ve onaylanmasına bağlanmaktadır. Buradaki resmi standart ve onayları ise Federasyon veya Bakanlık bünyesinde bir birim tarafından yürütülmesinin planlandığı açıklanmıştır. Sözleşme 3 adet düzenlenmek zorunda olup bunların bir tanesi Bakanlığa, bir tanesi sporcuya, bir tanesi takım sahibi şirket veya birliğe ait olacak. Sözleşmeyi, iki taraflı anlaşma olmaksızın tek taraflı feshetme yetkisi de düzenleme ile geçersiz olarak tanzim edilmiş bulunuyor. Böylece, birlik veya şirket takımdaki e sporcunun sözleşmesini tek taraflı feshedip sonlandırma hakkını sözleşmeye yazsa bile bu hukuken bağlayıcı, geçerli olmayacak.
Yapılan düzenleme Fransız İş Kanunlarının, bir kaç istisma dışında, tüm elektronik sporcu sözleşmelerine uygulanmasının da yolunu açmaktadır. Böylece elektronik sporculara ulusal sigorta güvencesi, işsizlik güvencesi ve ödemesi ile emeklilik hakları yasla olarak tanınmış oldu. Bir elektronik sporcu ile sözleşme yapan şirket veya birlik bu sporcuya diğer sporcuları ile eşdeğer şekilde eğitim ve rekabet etme hazırlıklarına dair olanakları sunmak zorunda. 16 yaşından küçük e sporcuların takımlarda yer alması ise olağan şekilde ebeveyn onayına bağlanmış bulunuyor.
Elektronik Spor Hukuku’na ait yasanın bir diğer önemli düzenlemesi oyun veya espor ile kumarın net bir şekilde ayrılmaasını öngöremesinde toplanıyor. Çünkü yıllardan bu yana, video oyunları ve e spor oyunları ve kumar arasında yaygın bir karıştırılma durumu ve riski mevcut. Fransız düzenlemesi ise kumar ve e sporun birbirine karıştırılmasının hatalı bir tutum olduğunu resmi olarak ilk defa ortaya koymuş bulunuyor. Bu sonucun, Fransız Oyun Geliştiricileri Birliğinin (SELL) son dakikada yasa metnine bir madde ekletmesi sayesinde mümkün olduğunu ve böylece oyun ve kumar kavramlarının arasında yasal sınırların netleştirildiğini ekleyelim. Konu ana hatlarıyla bahse konu yasanın 42. maddesinde regüle edilmiş durumda.
Esporcuların yurt dışı turnuva katılımlarında yaşadıkları sporcu vizesi alamama sorunu da burada çözüldü ve esporcuların sporcu vizesi almaları kabul edildi. Turist vizesi ile espor etkinliklerine katılma(ma)k geçmiş yılların en büyük sorunları arasındaydı. Espor yayıncıları veya takımlarını bünyelerinde bulunduran şirketler veya kulüpler bakımından oyunların local vergi kanunlarına tabi tutulacağının kabul edildiğini de vurgulayalım.
Özellikle espor turnuvalarının online ve fiziki katılıma gore katlım ücretleri ve ödüllere dair farklılaştırılmasına olan ihtiyaç dikkate alınarak, yapılan düzenlemede bu ücret ve ödüllerde farklılaştırma da dikkat çeken bir diğer nokta. Uygulamada zaten kurumsal organizatörlerin uyguladığı üzere, küçüklerin spor tunuvalarına katılımı yasal olarak ebevenynlerinin izinlerine bağlanırken; ilaveten bunların kazanabileceği ödüllerin miktarında da kesin şekilde sınırlandırma yapıldığı görülüyor.
Kısaca ana hatları ile hakkında bilgi verdiğimiz Fransız regülasyonu, elektronik sporların popülerliğinin kısa gelecekte kayda değer şekilde artacağını ve global olarak konuya dair yasal düzenlemelerin de bu popülariteye kayıtsız kalamayacağını işaret ediyor. Zira yayın haklarından, kulüpleşmeye kadar pek çok noktada hem yerel hem de global bir çok şirketin ve spor kulübünün, espor yatırım bütçelerini oluşturdukları veya mevcut olanı ise arttırdıkları görülüyor. Böylece yakın gelecekde “spor hukuku değil elektronik spor hukuku” ifadesini ve belki de sloganını çok daha sık duyacağımızı şimdiden söylemek yerinde olacaktır.
- Elektronik Spor Hukuku özelindeki bu yazı daha evvel Digital Age dergisinin dijital suretinde yazar tarafından yayınlanmış yazının güncellenmiş ve gözden geçirilmiş versiyonudur.
[1] http://esportsobserver.com/french-government-report-esports-explores-possible-regulation-governance/
[2] http://venturebeat.com/2016/05/03/french-government-announces-plans-to-legalize-and-regulate-esports-industry/
[3] http://www.senat.fr/enseance/textes/2015-2016/744.html#AMELI_SUB_4_1468248055899_1432
